Yol Tutuşunu Etkileyen Faktörler Nelerdir
Yol tutuşu nedir, neden önemlidir? Yol tutuşu, en kısa haliyle aracın yolu tutuş kabiliyetidir. Yol tutuşu, aracın, merkezkaç kuvvetine direnen sürtünme kuvvetinden faydalanabilmesi ile gerçekleşir. Yol tutuşu öncelikle aracın güvenliği ardından konforu açısından önemlidir. Peki, yol tutuşunu neler etkiler?
Aerodinamik aracın hava direncini artırarak yaşanabilecek kayıpları en aza indirerek motorun gücünü artırır. Yüksek hız yüksek hava basıncı anlamına gelir. Yüksek hava basıncına aruz kalan motor aerodinamik sayesine hava direncine karşı koyabilir. Bu karşı koyuş aracın yol tutuşunu kolaylaştırır. Arasın basınçtan optimum seviyede etkilenmesi, hızı artmasına rağmen yol tutuşundan kayıp vermemesini sağlar.
Araç ağırlık merkezi yere ne kadar yakınsa o kadar yol tutuşu kolaylaşır. Bunun sebebi yere yakın olan ağırlık merkezi daha az hava boşluğuna maruz kalacaktır.
Şasi motorlu taşıtların tüm parçalarını taşıyan iskelet yapısıdır. Şasi burulma direnci ise araçların şasisinin virajlardaki merkezkaç kuvvete gösterdiği dirençtir. Şasi ne kadar az burulursa aracın yol tutuş performansı o kadar yüksektir. Örneğin sağa virajlı bir yolda merkezcil kuvvet aracı tam tersi yöne yani sola itecektir. İlk olarak iskelet yapı olan şaside bir burulma direnci başlayacaktır. Şasenin esneme yapmadan bu burulmaya direnç gösterme kabiliyeti aracın yol tutuş performansını doğrudan etkileyecektir.
Araçların yapısına göre lastiklerin yol tutuş performansı farklılık gösterebilir. Örneğin yumuşak dokuya sahip lastikler yol tutuşunu olumlu yönde etkilerken spor araçlarda dar yanaklı, geniş lastikler yol tutuşunu artırır. Araca uygun lastik seçimi ne kadar önemliyse lastiklerin rutin bakımları, basınç kontrolleri, balans ayarları yol tutuşu için ayrıca önemlidir.
Virajdayken yol tutuşunu artıran sistemlerdir. Asfalt ve toprak zemin için ayrı süspansiyonlar seçilmelidir. Süspansiyon sistemlerinin her araç için ve her zemin için ayrı seçeneklerinin olduğunu unutmayalım. Sert süspansiyonlar aracın yola tutuşunu olumlu etkilerken konfordan ödün vermek zorunda kalabilirsiniz.
Son yıllarda teknolojinin hızlı gelişimi ile beraber araçlarda elektronik sistemler kullanılmaya başlanmıştır. ESP ile otomatik olarak yolun özelliklerine göre destek sistemler duruma göre ve hızlıca devreye girerler. Yol tutuşun ve konforun maksimum seviyede gerçekleşmesi için ESP etkili bir yerde durmaktadır. Ayrıca kule gergisi takmak sert virajlarda düşen yol tutuşu artırmak için etkili bir yöntemdir. Amortisörlerin sert virajlardaki esnemelerinden dolayı yol tutuş performansının düşmesi sebebiyle araca kule gergisi takılmalıdır.
Önemli Not: Aracınızın modeli, özellikleri ve zemin özelliklerine göre yapılan spesifik önerileri gözden kaçırmayınız. Yüksek performans ve yol tutuşu için her araç, model ve zeminde geçerli olan tek bir formül vermek imkansızdır.
Aerodinamik
Aerodinamik aracın hava direncini artırarak yaşanabilecek kayıpları en aza indirerek motorun gücünü artırır. Yüksek hız yüksek hava basıncı anlamına gelir. Yüksek hava basıncına aruz kalan motor aerodinamik sayesine hava direncine karşı koyabilir. Bu karşı koyuş aracın yol tutuşunu kolaylaştırır. Arasın basınçtan optimum seviyede etkilenmesi, hızı artmasına rağmen yol tutuşundan kayıp vermemesini sağlar.
Arabanın ağırlık merkezi
Araç ağırlık merkezi yere ne kadar yakınsa o kadar yol tutuşu kolaylaşır. Bunun sebebi yere yakın olan ağırlık merkezi daha az hava boşluğuna maruz kalacaktır.
Şasi burulma direnci
Şasi motorlu taşıtların tüm parçalarını taşıyan iskelet yapısıdır. Şasi burulma direnci ise araçların şasisinin virajlardaki merkezkaç kuvvete gösterdiği dirençtir. Şasi ne kadar az burulursa aracın yol tutuş performansı o kadar yüksektir. Örneğin sağa virajlı bir yolda merkezcil kuvvet aracı tam tersi yöne yani sola itecektir. İlk olarak iskelet yapı olan şaside bir burulma direnci başlayacaktır. Şasenin esneme yapmadan bu burulmaya direnç gösterme kabiliyeti aracın yol tutuş performansını doğrudan etkileyecektir.
Araç lastikleri
Araçların yapısına göre lastiklerin yol tutuş performansı farklılık gösterebilir. Örneğin yumuşak dokuya sahip lastikler yol tutuşunu olumlu yönde etkilerken spor araçlarda dar yanaklı, geniş lastikler yol tutuşunu artırır. Araca uygun lastik seçimi ne kadar önemliyse lastiklerin rutin bakımları, basınç kontrolleri, balans ayarları yol tutuşu için ayrıca önemlidir.
Süspansiyon sistemi
Virajdayken yol tutuşunu artıran sistemlerdir. Asfalt ve toprak zemin için ayrı süspansiyonlar seçilmelidir. Süspansiyon sistemlerinin her araç için ve her zemin için ayrı seçeneklerinin olduğunu unutmayalım. Sert süspansiyonlar aracın yola tutuşunu olumlu etkilerken konfordan ödün vermek zorunda kalabilirsiniz.
Elektronik sürüş destek (ESP) sistemleri
Son yıllarda teknolojinin hızlı gelişimi ile beraber araçlarda elektronik sistemler kullanılmaya başlanmıştır. ESP ile otomatik olarak yolun özelliklerine göre destek sistemler duruma göre ve hızlıca devreye girerler. Yol tutuşun ve konforun maksimum seviyede gerçekleşmesi için ESP etkili bir yerde durmaktadır. Ayrıca kule gergisi takmak sert virajlarda düşen yol tutuşu artırmak için etkili bir yöntemdir. Amortisörlerin sert virajlardaki esnemelerinden dolayı yol tutuş performansının düşmesi sebebiyle araca kule gergisi takılmalıdır.
Önemli Not: Aracınızın modeli, özellikleri ve zemin özelliklerine göre yapılan spesifik önerileri gözden kaçırmayınız. Yüksek performans ve yol tutuşu için her araç, model ve zeminde geçerli olan tek bir formül vermek imkansızdır.
